Những nhà nông sáng tạo

“Cải tiến hệ thống xử lý tuần hoàn nước để nuôi cua xanh trong nhà”

Bằng sự đam mê sáng tạo, anh nông dân Nguyễn Hưng Nguyên (Sinh năm 1983) ở xã Hoài Hải, thị xã Hoài Nhơn đã mày mò cải tiến hệ thống xử lý tuần hoàn nước để nuôi cua xanh trong nhà. Giải pháp của anh đạt giải Nhất Hội thi Sáng tạo nhà nông năm 2024.

Cuối tháng 8 năm 2023, anh Nguyên đầu tư hơn 600 triệu đồng để xây dựng hệ thống tuần hoàn nước, hộp nhựa, bể chứa, bể lọc, trống lọc, đèn UV…, thả nuôi trên 1.000 con cua xanh trong hồ có diện tích 100 m2.

Nhờ tận dụng được nhiều vật liệu sẵn có tại địa phương, chi phí thực hiện và vận hành mô hình của anh Nguyên thấp hơn rất nhiều so với hệ thống do các công ty chuyên nghiệp đang cung cấp, nhờ đó ngay từ đầu đã tiết kiệm khá nhiều. Với hệ thống tuần hoàn nước, môi trường sinh trưởng và phát triển của cua được đảm bảo, không bị ảnh hưởng bởi thiên nhiên, thời tiết, chất lượng cua thành phẩm sạch.

Anh Nguyên cho biết: “Theo quy trình, nước cấp vào qua hệ thống lắng lọc, xử lý, nước thải cũng được lọc qua các bước cơ học, sinh học và hóa học để tái sử dụng”.

Hiện nay, mô hình nuôi cua xanh trong nhà của anh Nguyên đang phát triển tốt, mỗi tháng anh Nguyên xuất bán từ 200 - 300 kg cua thịt, cua cốm, cua lột, thu lãi từ 100 - 120 triệu đồng.

Nhận thấy mô hình nuôi cua xanh trong nhà mang lại hiệu quả, mới đây, một hộ nuôi tôm tại thôn Kim Giao Trung, xã Hoài Hải và một hộ nuôi tôm khu phố Tân Thành, phường Tam Quan Bắc, thị xã Hoài Nhơn đã liên hệ anh Nguyên lắp đặt hệ thống nuôi với quy mô từ 500 - 1.000 hộp.

Ông Phan Đạo Lập, Chủ tịch Hội Nông dân xã Hoài Hải, nhận định: “Mô hình nuôi cua trong nhà bằng hệ thống xử lý nước tuần hoàn của anh Nguyễn Hưng Nguyên đang được chính quyền địa phương quan tâm, nhiều người dân trong và ngoài xã đến tham quan học hỏi”.

Cải tiến “thùng ủ rác hữu cơ”

Chưa một lần ước mơ làm khoa học nhưng ông Nguyễn Công Toàn, Chủ tịch Hội Nông dân xã Phước Hưng, huyện Tuy Phước đã cải tiến thành công “thùng ủ rác hữu cơ’, được nhiều người dân ở địa phương tin dùng. Với những tính ưu việc của giải pháp trên đã giúp ông Toàn đạt giải Nhì Hội thi “Sáng tạo nhà nông” năm 2024.

Anh Nguyễn Công Toàn bên những  “thùng ủ rác hữu cơ’ giúp bảo vệ môi trường. Ảnh: Minh Khoa

Trước năm 2012, khi chưa có phong trào xây dựng nông thôn mới, ở Phước Hưng cũng như các xã khác trên địa bàn huyện Tuy Phước, rác thải do các hộ gia đình tự xử lý bằng các hình thức, như: Chôn lấp, vứt xuống kênh mương, ao hồ hoặc ngoài gò cao, hay các khu vực đất trống không có dân cư.

Toàn xã có 2.840/3.786 hộ tham gia vào Đề án thu gom rác thải, chiếm tỷ lệ 75,01%. Số hộ còn lại sống riêng lẻ, vườn rộng nên địa phương đã hướng dẫn và cho cam kết xử lý theo hình thức chôn lấp. Địa phương cũng đã triển khai, hướng dẫn, vận động Nhân dân tự phân loại rác thải tại hộ gia đình. Tuy nhiên, chỉ có rác tái chế được Nhân dân bỏ riêng để bán cho các cơ sở thu mua nhôm, nhựa. Còn lại, các loại rác khác đều được vận chuyển đến bãi rác tập trung để chôn lấp, xử lý. Bởi lẽ, địa phương đang gặp khó khăn trong việc vận động Nhân dân phân loại rác nhưng chưa có cách xử lý rác thải hữu cơ dễ phân hủy (lượng rác này chiếm tỷ lệ rất lớn, khoảng 60% rác thải sinh hoạt của Nhân dân).

Năm 2023, UBND xã Phước Hưng đã hợp đồng với Công ty TNHH phát triển sản xuất thương mại nhựa Sài gòn mua thùng nhựa ủ rác hữu cơ để về triển khai trong nhân dân. Qua 1 năm thực hiện mô hình, địa phương gặp những khó khăn như, giá thành của thùng ủ rác quá cao: 1,6 triệu đồng/thùng, loại 120 lít; 2,2 triệu đồng/thùng 220 lít và 13 triệu đồng/thùng 500 lít. Tuy nhiên, việc ủ phân không sử dụng men vi sinh nên thời gian rác hữu cơ phân hủy kéo dài từ 5 đến 6 tháng mới cho ra phân. Thùng hoạt động theo nguyên lý hiếu khí nên thường có mùi khó chịu. Nước rỉ của rác thoát ra bên ngoài theo lỗ ở đáy thùng và sử dụng dụng cụ như thau, chậu để hứng nên gây mất mỹ quan và vệ sinh.

Trước thực trạng trên, ông Nguyễn Công Toàn, Chủ tịch Hội Nông dân xã Phước Hưng, huyện Tuy Phước đã mày mò, nghiên cứu, cải tiến các chi tiết của thùng. Cụ thể, ông Toàn đã cải tiến bắt thêm van nhựa 27 li để đóng xả nước rỉ hữu cơ. Tránh được trình trạng nước thải của rác vươn vãi ra bên ngoài. Sử dụng thùng kín hoạt động theo nguyên lý yếm khí để ủ rác hữu cơ thành phân. Từ đó hạn chế rất nhiều mùi khó chịu phát tán ra. Bên cạnh đó, ông dùng men vi sinh để rút ngắn thời gian rác hữu cơ phân hủy. Sau 1 tháng, rác hữu cơ đã phân hủy, 2 tháng đã thành phân hữu cơ (trước kia từ 5-6 tháng mới cho ra phân).

Sau khi cải tiến thành công thùng ủ rác hữu cơ, hiện nay xã Phước Hưng triển khai rộng rãi trong hộ dân tham gia phân loại rác thải tại nguồn và xử lý rác thải hữu cơ bằng thùng ủ.

Theo ông Nguyễn Công Toàn, tính đến tháng 8 năm 2024, toàn xã đã có trên 500 hộ đăng ký mua thùng ủ rác hữu cơ do ông cải tiến. Và theo lộ trình phấn đấu đến cuối năm 2024 sẽ có 2.500 hộ tham gia, đạt 70% so với tổng số hộ trên toàn xã nhằm thực hiện thành công tiêu chí xây dựng nông thông mới kiểu mẫu.

Việc cải tiến thùng ủ rác hữu cơ giúp cho người dân tiết kiệm được chi phí mua thùng.  Đơn cử, nếu như trước kia, người dân mua thùng 120 lít với giá 1,6 triệu đồng, thì với thùng do ông Toàn cải tiến bán với giá chỉ 300 ngàn đồng.

Sáng chế “máy chẻ, chuốt cọc uốn mai cảnh”

Xuất thân từ gia đình thuần nông, ông Bùi Văn Sanh ở khu vực Nhơn Thuận, phường Nhơn Thành thị xã An Nhơn có hoàn cảnh khó khăn. Học  học hết lớp 9, ông Sanh phải nghỉ học để phụ giúp gia đình. Đến năm 1985, ông Sanh tham gia vào HTX.NN Nhơn Thành với nghề thợ sửa chữa máy nông nghiệp nhưng cũng không khá giả hơn nên năm 1995, ông Sanh xin nghỉ việc. Làm đủ nghề nên ông Sanh đã có nhiều trải nghiệm, thấu hiểu nỗi vất vả của người nông dân. Ông Sanh nảy sinh ý tưởng sáng tạo những sản phẩm ứng dụng khoa học kỹ thuật, nâng cao năng suất và giảm tải sức lao động, vất vả của người nông dân. Kể từ đó, máy chẻ, chuốt cọc uốn mai cảnh được ra đời. Giải pháp “máy chẻ, chuốt cọc uốn mai cảnh” đã giúp ông Bùi Văn Sanh đạt giải Nhì Hội thi “Sáng tạo nhà nông” năm 2024.

Máy chẻ, chuốt cọc uốn mai cảnh giúp gia đình ông Bùi Văn Sanh tiết kiệm chi phí, tăng hiệu quả sản xuất. Ảnh: Minh Khoa
Bước đầu, ông Sanh nghiên cứu chế tạo một số công cụ máy móc để áp dụng cho từng công đoạn làm ra từ cây tre như cọc uốn mai, sau đó tìm hiểu những máy cũ qua thời gian không còn sử dụng được mang về độ chế, sáng tạo thêm chức năng trở thành máy sản xuất cọc mai. Qua nhiều lần nghiên cứu, thử nghiệm đưa vào vận hành đã thành công. Với sự phát triển vượt bậc của nghề trồng cây mai cảnh trên địa bàn thị xã An Nhơn và các địa phương lân cận, từ đó người sử dụng cọc mai để uốn nắn cây mai tăng nhanh, ông Sanh đã mạnh dạn vay vốn đầu tư xây dựng nhà xưởng, mua thêm máy móc thiết bị, nâng cấp, mở rộng đường giao thông để xe vận chuyển tre và cọc mai thành phẩm thuận lợi hơn.

Nhờ nghiên cứu, sáng tạo ra công cụ máy móc, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, mô hình sản xuất cọc mai công suất mỗi giờ cho ra khoảng 1.500 cọc, quy cách (đường kính 12 cm -15cm, chiều dài từ 1,2 m -2,2 m), với quy mô sản xuất trên, đáp ứng nhu cầu người sử dụng cọc uốn mai trên địa bàn thị xã An Nhơn và các địa phương lân cận. Tạo việc làm cho lao động ở địa phương, tăng thêm thu nhập cải thiện đời sống vật chất và tinh thần, giúp nhau làm giàu chính đáng góp phần phát triển kinh tế ở địa phương.
Sau gần 1 năm phát động Hội thi “Sáng tạo nhà nông” năm 2024, các huyện, thị, thành Hội đã xét chọn 47 giải pháp tham gia dự thi gửi về Hội Nông dân tỉnh. Trong đó, thị xã Hoài Nhơn có 17 giải pháp, Phù Mỹ 6, Tuy Phước 5, Tây Sơn 3, An Nhơn 3, Vĩnh Thạnh 5, Quy Nhơn 2, Hoài Ân 3, An Lão 1 và Phù Cát 2 giải pháp. Trong đó lĩnh vực cơ khí 12 giải pháp, trồng trọt 11 giải pháp, chăn nuôi 9 giải pháp và ngành nghề nông thôn 15 giải pháp. Ban Tổ chức đã chấm điểm sơ khảo, chọn 20 giải pháp để tiến hành thẩm định, chấm điểm và xét trao giải. Kết quả, Ban tổ chức Hội thi đã chọn 12 giải pháp xuất sắc nhất để trao giải, trong đó có 1 giải nhất, 2 giải nhì, 3 giải ba và 6 giải khuyến khích. Ngoài ra, Ban Tổ chức còn trao giải tập thể cho Hội Nông dân thị xã Hoài Nhơn, đơn vị có nhiều giải pháp tham gia Hội thi.