“Nước mất, hãy đi tìm nước” – và đường đến với Chủ nghĩa Mác – Lê Nin tìm ra con đường cứu nước của Chủ tịch Hồ Chí Minh
1. Gặp cha ở Bình Định
Bình Định Là nơi mà 2 cha con cụ Nguyễn Sinh Sắc và Nguyễn Tất Thành gặp nhau và là nơi chứng kiến cuộc chia tay, cũng là nơi mà cụ Nguyễn Sinh Sắc đã truyền lửa cho anh thanh niên Nguyễn Tất Thành với lời căn dặn chí lý, sâu sắc: “ Nước mất, hãy đi tìm nước đừng tìm cha”(1), lời dặn dò ấy chứa đựng sự hy sinh to lớn của cụ Nguyễn Sinh Sắc, theo đó Nguyễn Tất Thành đã đặt việc nước lên trên tình riêng, bước vào cuộc hành trình đầy gian khổ tìm đường cứu nước, cứu dân. Bình Định địa danh lịch sử mà cụ Nguyễn Sinh Sắc đã chọn lựa, chắc không phải ngẫu nhiên mà bởi đây là nơi diễn ra cuộc khởi nghĩa nông dân của ba anh em Nguyễn Nhạc, Nguyễn Huệ, Nguyễn Lữ, còn là quê hương của cụ Đào Tấn, vị thượng thư nổi tiếng của triều đình nhà Nguyễn, trong những tháng ngày ở Bình Định, anh thanh niên Nguyễn Tất Thành đã được cha đưa đi thăm di tích vùng Tây Sơn để “ chiêm ngưỡng vị anh hùng dân tộc Nguyễn Huệ” (2), trong thời gian đó Anh còn được cha dẫn đi thăm gia đình cụ Thượng Đào Tấn (cụ Đào Tấn có 2 con trai là học trò của cụ Nguyễn Sinh Sắc , gia đình cụ Đào Tấn chính là người có ơn nghĩa lo chu đáo đám tang bà Hoàng Thị Loan- Thân mẫu của Nguyễn Tất Thành- trong thời gian ở Huế), cũng trong khoảng thời gian ngắn ngủi đó Nguyễn Tất Thành còn được theo học tại Quy Nhơn với ông Phạm Ngọc Thọ (thân sinh của bác sĩ Phạm Ngọc Thạch)… Nhìn lại khoảng thời gian học tập, hoạt động của Nguyễn Tất Thành ở Bình Định mặc dù không dài nhưng đầy ý nghĩa… Phải chăng qua đó đã góp phần vào hun đúc lòng yêu nước trong suy nghĩ của anh thanh niên Nguyễn Tất Thành khi ấy mới mười chín đôi mươi.
2. Ra đi tìm đường cứu nước, gặp, tiếp thu những giá trị của nhân loại
Ngày 5-6-1911, xuất phát từ bến Nhà Rồng, con tàu Latouche Tréville nhổ neo đi về phương Tây, mang theo người thanh niên Nguyễn Tất Thành với tâm nguyện “đi ra nước ngoài xem nước Pháp và các nước khác, sau khi xem xét họ làm thế nào, sẽ trở về giúp đồng bào chúng ta”. (3)
Sau nhiều năm gian khổ, lăn lộn, tiếp cận, hòa mình trong các hoạt động của quần chúng lao khổ ở nhiều nơi trên thế giới: New york, Lon don, Pari, Thái Lan, Trung Quốc, Liên Xô…với nhiều nghề khác nhau. Trong những năm tháng đó đã vun đắp trong Hồ Chí Minh ý chí không thể lay chuyển: tự do cho đồng bào, độc lập cho dân tộc.
Tháng 7 năm 1920 khi đọc bản Sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa của Lênin, Hồ Chí Minh đã thấy được ánh sáng soi rọi con đường đi của cách mạng Việt nam và Người đã đến với chủ nghĩa Mác- Lênin. Hồ Chí Minh khẳng định: “bây giờ học thuyết nhiều, chủ nghĩa nhiều, nhưng chủ nghĩa chân chính nhất, cách mạng nhất là chủ nghĩa Mác –Lênin”(4). Và tại Đại hội Tua, Hồ Chí Minh đã trở thành một trong những sáng lập viên của Đảng cộng sản Pháp, từ đây Hồ Chí Minh càng tích cực hơn trong các hoạt động của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, tham gia vận động thành lập nhiều tổ chức quần chúng cũng như hòa mình vào các phong trào cách mạng.
Với sự kiện Nguyễn Tất Thành ra đi tìm đường cứu nước và đã gặp ánh sáng chân lý, về sau này nhà thơ Văn Đình Ưng (Hiệp hội các trường ĐH, CĐ NCL VN) cảm động với bài thơ Tiếng còi tàu trăm năm, trong đó có đoạn:
Tiếng còi tàu âm vang trong lồng ngực
Thôi thúc Anh đi chưa hẹn ngày về
Trái tim nhỏ đập rung biển lớn
Khát vọng tự do lay động loài người
….
Vất vả, nhọc nhằn không quật ngã được Anh
Bởi sức mạnh trong Anh là lòng yêu nước
Là khát khao đi tìm tự do độc lập
Tìm con đường cứu nước, cứu dân...
….
Tiếng còi tàu ngày ấy... vọng trăm năm
Thôi thúc Người đi năm châu, bốn biển
Từ một Anh Ba, trở thành Nhà Cách mạng
Thành Bác Hồ sống mãi với Nhân dân
3. Truyền bá Chủ nghĩa Mác – Lê nin; về nước lãnh đạo nhân dân làm cách mạng giành độc lập cho dân tộc, tự do cho nhân dân.
a. Truyền bá Chủ Nghĩa Mác-Lênin vào phong trào công nhân và phong trào yêu nước Việt Nam, thành lập Đảng cộng sản Việt Nam
Sau khi tìm được con đường cứu nước đúng đắn cho dân tộc, Nguyễn Ái Quốc đã xúc tiến hoạt động lý luận và thực tiễn nhằm truyền bá chủ nghĩa Mác - Lê nin về nước. Việc truyền bá của Người diễn ra liên tục từ năm 1921 đến năm 1930, khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, đánh dấu sự chiến thắng bước đầu của tư tưởng cộng sản chủ nghĩa trong lịch sử tư tưởng nước ta. Sự truyền bá tư tưởng cách mạng vô sản của Người như trong tác phẩm Nguyễn Ái Quốc với việc truyền bá Chủ nghĩa Mác-Lênin ở Việt Nam (1921-1930), PGS. TS Phạm Xanh viết: “ không phải là một hiện tượng nhất thời tự phát, mà là một quá trình không đứt đoạn, đi từ thấp đến cao, có chủ đích. Có thể phân chia quá trình đó thành ba chặng, tương ứng với ba thời kỳ hoạt động của Nguyễn Ái Quốc trên bốn địa bàn khác nhau: chặng (thời kỳ) Pari, chặng (thời kỳ) Mátxcơva và chặng (thời kỳ) Quảng Châu - Đông Bắc Xiêm. Ở mỗi chặng, tuỳ vào điều kiện lịch sử cụ thể mà Nguyễn Ái Quốc sử dụng các phương tiện truyền bá khác nhau, đề ra những nội dung truyền bá chủ yếu khác nhau và do đó mục đích đạt tới cũng khác nhau. Các chặng đó được đặt trong một quá trình kế tiếp nhau về mặt thời gian nên có liên quan mật thiết với nhau, chặng trước là tiền đề của chặng sau và chặng sau là kết quả của chặng trước đó”.(5)
Mùa xuân năm 1930 được sự ủy nhiệm của Quốc tế Cộng sản, Hồ Chí Minh từ Thái Lan qua Trung Quốc chủ trì Hội nghị hợp nhất các tổ chức cộng sản của Việt Nam thành Đảng cộng sản Việt Nam- sự kiện trọng đại này đánh dấu một bước ngoặt quan trọng cho cách mạng Việt Nam- chấm dứt sự khủng hoảng về lực lượng lãnh đạo cũng như về đường lối đấu tranh cách mạng.
b. Về nước lãnh đạo nhân dân làm cách mạng giành độc lập cho dân tộc, tự do cho nhân dân
Có thể thấy rằng 30 năm bôn ba nước ngoài tìm đường cứu nước, cứu dân, một chặng đường dài trong một đời người, từ bến Nhà Rồng của thành phố Sài Gòn, ra đi hành trang của Người chưa có gì ngoài lòng nhiệt huyết của một thanh niên mới 21 tuổi muốn khám phá những chân trời mới để từ đó tìm đường cứu nước, cứu dân. Những bước chân của Người đã in dấu ở nhiều địa danh trên thế giới, để rồi trở về trực tiếp lãnh đạo cách mạng Việt Nam ngày 28 tháng 1 năm 1941, lúc này hành trang của Người là những tư tường tiến bộ của nhân loại, mà nhất là Chủ nghĩa Mác –Lênin, là kinh nghiệm của bao năm tháng sống, làm việc, thấu hiểu những cơ cực của quần chúng lao khổ, là những hoạt động thực tiễn không mệt mỏi trong phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, và vượt lên hết thảy đó là tính nhân văn, lòng yêu thương con người được vun đắp thường xuyên trong con người của Hồ chí Minh. Lặng xúc động trước cột mốc 108 trên biên giới Việt- Trung- ngày đầu tiên trở về Tổ quốc sau 30 năm cống hiến cả tuổi thanh xuân cho sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc, tình yêu quê hương đất nước, con người càng trào dâng mãnh liệt. Từ đây cách mạng Việt nam chuyển sang một bước ngoặt mới với nhiều mốc son mới: 19 tháng 5 năm 1941 Hồ Chí Minh chủ trì Hội nghi Trung ương Tám quyết định thành lập Mặt trận Việt Minh- một hình thức của Mặt trận Dân tộc thống nhất, qua đó tập trung đông đảo lực lượng, các tổ chức, các giới, các giai cấp, tầng lớp dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Đông Dương tiến hành đấu tranh cách mạng bằng nhiều hình thức và trên nhiều phương diện. Mặt trận Việt Minh chính là sợi dây nối liền chặt chẽ Dân - Đảng, Đảng - Dân, để ý Đảng thấm tới lòng dân, tạo ra khả năng cho Đảng có thể phát động một cuộc Tổng khởi nghĩa toàn dân trên địa bàn cả nước.
Mùa thu năm 1945 Hồ Chí Minh cùng toàn Đảng lãnh đạo toàn dân giành thắng lợi trong cuộc cách mạng Tháng Tám lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (nay là nước Cộng hòa XHCN Việt Nam)- một cuộc cách mạng thực hiện được ba chức năng lịch sử, mang dấu ấn của thời đại, đó là giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng xã hội.
Cả cuộc đời hy sinh cho sự nghiệp cao cả của Đảng, của dân tộc, trước khi qua đời ,trong Di chúc Người chỉ rõ phải xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh, góp phần xứng đáng vào cách mạng thế giới. Thực hiện những di huấn của Hồ chí Minh, Đảng ta đang lãnh đạo nhân dân hướng đến mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội.
Từ những ngày gặp cha trên mảnh đất Bình Định, từ thầy giáo Nguyễn Tất Thành đến chiến sĩ kiên cường trong phong trào cộng sản và công nhân quốc tế - Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh - Đó là cả một quá trình không mệt mỏi đấu tranh vì lẽ phải, công bằng và tiến bộ xã hội của nhân dân Việt Nam và nhân dân thế giới, chính bởi những đóng góp to lớn đó nhân loại đã tôn vinh Người là Anh hùng giải phóng dân tộc, nhà văn hóa kiệt xuất: hai vĩ nhân trong một con người - "Chỉ có ít nhân vật trong lịch sử trở thành một bộ phận của huyền thoại ngay khi còn sống và rõ ràng Hồ Chí Minh là một trong số đó. Người sẽ được ghi nhớ không phải chỉ là người giải phóng cho Tổ quốc và nhân dân bị đô hộ, mà còn là một nhà hiền triết hiện đại đã mang lại viễn cảnh và hy vọng mới cho những người đấu tranh không khoan nhượng, để loại bỏ bất công, bất bình đẳng khỏi trái đất này". (6)
Sự kiện Người ra đi tìm đường cứu nước vào mùa hè nóng bỏng năm 1911 và trở về Việt Nam trực tiếp lãnh đạo cách mạng vào mùa xuân năm 1941, sau những năm dài tìm đường cứu nước, cũng là những dấu son khắc ghi của lịch sử. 105 năm đã trôi qua, những đột phá trên chặng đường đi “tìm hình của nước”, cho đến quyết định chọn con đường giải phóng dân tộc khỏi xiềng gông thực dân Pháp và tay sai, và việc Người đã cống hiến trọn đời mình cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất Tổ quốc, cho sự nghiệp của Đảng ta - là một di sản vĩnh hằng mà chúng ta cần phải tiếp tục tuyên truyền, giáo dục cho các thế hệ mai sau luôn tự hào về Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại.
--------------
(1) Tỉnh ủy Bình Định- Kỷ yếu Hội thảo khoa học Nguyễn Tất Thành ở Bình Định, Quy Nhơn tháng 01/2010, tr 438.
(2)“Nguyễn Tất Thành ở Bình Định”- Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Bình Định, 2008, tr47
(3) Trần Dân Tiên - Những mẩu chuyện về đời hoạt động của Hồ Chủ tịch, Nxb Trẻ - Nxb CTQG, H. 2005, tr. 14.
(4) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t. 02, tr. 268
(5) Nguyễn Ái Quốc với việc truyền bá Chủ nghĩa Mác-Lênin ở Việt Nam (1921-1930) (PGS. TS Phạm Xanh - Nxb Chính trị Quốc gia – 2009
(6) Tại hội thảo quốc tế, kỷ niệm lần thứ 100 ngày sinh của Hồ Chí Minh tại Hà Nội, Tổng giám đốc UNESCO đã khẳng định.